Event review
Ruim 260 deelnemers bezochten op dinsdag 26 september de informatiemiddag ‘Netcongestie en het Zeeuwse bedrijfsleven’. De bijeenkomst vond plaats in het Van der Valk hotel in Middelburg en werd georganiseerd door Impuls Zeeland, Dockwize, VNO-NCW Zeeland, Smart Delta Resources, North Sea Port, Provincie Zeeland en de netbeheerders TenneT en Stedin. Aanleiding hiervoor was de aankondiging in juli dat er voorlopig geen ruimte meer is op het Zeeuwse elektriciteitsnet voor bedrijven die een nieuwe aansluiting of verzwaring willen hebben.
De belangrijkste oorzaak om de stroomstop in Zeeland aan te kondigen is de explosief gestegen vraag naar elektriciteit. In Zeeland ligt er op dit moment een aanvraag van 3,5 gigawatt aan extra vermogen, vergelijkbaar met 8 keer het huidige verbruik en 3 keer het huidige vermogen van de provincie Zeeland. Het elektriciteitsnet zit daardoor aan z’n maximale transportcapaciteit.
De bijeenkomst werd afgetrapt door Oscar Tessensohn, Senior Advisor Political Affairs bij TenneT en Martin Martens, regiodirecteur Zeeland bij Stedin. Bezoekers kregen een uitgebreide toelichting op de huidige situatie op het Zeeuwse elektriciteitsnet, de gevolgen van de stroomstop voor Zeeuwse grootverbruikers en de mogelijke oplossingen.
Gevolgen voor grootverbruikers
Door de aankondiging van netcongestie is er tijdelijk geen afnameruimte voor nieuwe grootverbruikers (3x 80A), zoals bedrijven, scholen, ziekenhuizen en (snel)laadvoorzieningen. Ook uitbreiding van de capaciteit van bestaande grootverbruikers is op dit moment niet mogelijk.
Op Tholen en Schouwen-Duiveland is er daarnaast al langere tijd geen ruimte voor nieuwe grootschalige duurzame opwek. Het capaciteitsprobleem heeft geen gevolgen voor consumenten of andere kleinverbruikers (< 3×80 Ampère, zoals scholen en kleinere bedrijfspanden). Bedrijven die toch een nieuwe aansluiting of meer capaciteit willen, komen op een wachtlijst terecht. Zij krijgen een transportbeperking totdat er capaciteit beschikbaar is.
Twee oplossingsrichtingen
De netbeheerders schetsten in hun presentatie twee belangrijke oplossingsrichtingen om de netcongestie aan te pakken: enerzijds door heel veel nieuwe infrastructuur te bouwen (definitieve oplossing) en anderzijds het bestaande net beter benutten door ‘spitsmijden’ en flexibiliteit. Er zijn verschillende programma’s gestart om de aanpak gestructureerd vorm te geven en waar mogelijk te versnellen. In het Provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat staan de belangrijkste structurele oplossingen benoemd voor de huidige knelpunten in het elektriciteitsnet. Het Landelijk Actieprogramma Netcongestie moet ervoor zorgen dat we sneller kunnen gaan bouwen (bijvoorbeeld door procedures voor de ruimtelijk ordening te versnellen), het huidige net beter gaan benutten en dat er publiek-private acties voor slimme oplossingen worden ontwikkeld.
Nieuwe infrastructuur bouwen
De netbeheerders gaven in hun presentatie aan dat ze een aansluitplicht hebben en verantwoordelijk zijn voor het uitbreiden van de netten, maar dat het tempo simpelweg niet bijgebeend kan worden. TenneT en Stedin werken de komende jaren keihard aan de noodzakelijke versterking van het elektriciteitsnet. Er worden miljarden geïnvesteerd in Zeeland. Maar de aanleg van al die infrastructuur kost veel tijd. Dat is helaas de realiteit. Het gaat om grote projecten met veel impact in de fysieke leefomgeving. Omwonenden staan – logisch – niet te springen als ze dit soort ontwikkelingen op hun omgeving af zien komen. Een zorgvuldige ruimtelijke inpassing is nodig, terwijl aan de andere kant de urgentie zo hoog is.
Het probleem in Zeeland doet zich met name voor op het provinciale hoogspanningsnet van 150 kilovolt (150 kV)- en dan vooral op het belangrijkste knooppunt: het hoogspanningsstation bij Borssele. Daarnaast zit er een knelpunt op de 150 kV-verbindingen tussen Goes en Terneuzen en op Schouwen-Duiveland. De belangrijkste projecten om die knelpunten op te lossen zijn een nieuwe 380 kV-verbinding naar Zeeuws-Vlaanderen, inclusief een hoogspanningsstation bij Terneuzen (gepland: 2033-2035), een nieuw hoogspanningsstation in de omgeving van het Sloegebied (gepland: 2028) en een 150 kV-verbinding vanaf Halsteren via Tholen naar Schouwen-Duiveland (gepland: 2027). De belangrijkste investeringen van Stedin in Zeeland zijn te zien in dit filmpje.
Spitsmijden en flexibiliteit
In het laatste deel van de bijeenkomst werden de aanwezige ondernemers gevraagd en geïnspireerd om ook zelf een bijdrage te leveren. Om de klimaatdoelstellingen te behalen, maar ook op korte termijn ruimte te creëren op het elektriciteitsnet in Zeeland, moeten we het energiesysteem anders gaan gebruiken. Flexibiliteit is één van de oplossingen. Het elektriciteitsnet wordt niet de hele dag intensief gebruikt, net zoals op een snelweg ook niet de hele dag files staan. Door pieken te verlagen en aan te sluiten in de ruimte die er wél is, kan er binnen het bestaande net nog ruimte gevonden worden. De gespecialiseerde bedrijven Joulz en Vitro Plus deelden innovatieve oplossingen die zij al toepassen in de praktijk. Daarnaast werden filmpjes getoond van flexoplossingen die worden toegepast bij een logistiek bedrijf in Utrecht
Panelgesprekken: zorgen, maar ook bereidheid om samen te werken
Na afloop van de presentatie gaven vertegenwoordigers van Impuls Zeeland, VNO-NCW Brabant Zeeland, Smart Delta Resources, North Sea Port, Dockwize en Provincie Zeeland hun inzichten en perspectieven op het thema. Tijdens twee panelgesprekken was er via een interactieve tool gelegenheid om pijnpunten van de aanwezige ondernemers te bespreken. Hieruit bleek dat veel ondernemers door de netcongestie vastlopen op het gebied van uitbreiding en verduurzaming. Er zijn zorgen over het uitblijven van nieuwe investeringen en een verslechtering van het vestigingsklimaat in Zeeland. Positief is dat een groot deel van het publiek van mening was dat je door samen te werken het netwerk beter kunt benutten. Dit nam niet weg dat een deel van de oplossing toch vanuit de netbeheerders moet komen. Ondernemers willen zich aanpassen, maar hier zijn vaak kostelijke (technische) aanpassingen voor nodig.
Boost the Energy Transition Challenge
Dockwize lanceert binnenkort samen met Stichting Zeeuwse Publieke Belangen (Stedin) de Boost the Energy Transition Challenge. Daarin staat de vraag centraal: hoe kunnen we door innovatieve projecten en pilots binnen twee jaar aantonen dat een slimmere inzet van diverse energienetten de energietransitie versnelt? Heeft u slimme ideeën of wilt u op de hoogte blijven van de Challenge? Klik dan hier!
Tot slot
Verschillende ondernemers gaven aan dat het initiatief om inzicht te geven en mee te denken over de mogelijkheden wordt gewaardeerd. De bijeenkomst was een urgente eerste stap naar een intensieve samenwerking tussen ondernemers, belangenorganisaties, netbeheerders en overheden om te kijken naar gezamenlijke oplossingen waarin we het net optimaal benutten. TenneT en Stedin zijn gestart met een onderzoek naar de mogelijkheden om congestiemanagement toe te passen. De resultaten hiervan worden in de eerste helft van 2024 verwacht. Er wordt gekeken of de uitvoering van het onderzoek kan worden versneld. In de Energieraad Zeeland wordt de voortgang maandelijks besproken.
Sheets presentatie ‘Impact en oplossingen netcongestie in Zeeland’ >>
Vragen of suggesties?
Neem dan contact op met Sem Stroosnijder via stroosnijder@vnoncwbrabantzeeland.nl of 06 – 55 27 37 54 of ga naar:
- Congestie management (tennet.eu) of e-mail congestiemanagement@tennet.eu.
- Flexibel energiesysteem (stedin.net) of neem contact op met uw accountmanager bij Stedin
- tennet.eu/zeeland voor een overzicht van de grote netuitbreidingen / projecten van TenneT in Zeeland
- Meldpunt Netcongestie Zeeuwse ondernemers (Impulszeeland.nl)
