2024 in vogelvlucht | Jaaroverzicht

Een zorginstelling die z’n nek uitstak en een wethouder met een gezonde mate van eigenwijsheid. Die twee ingrediënten zorgden er mede voor dat het Scheldekwartier in Vlissingen tot bloei is gekomen. Met twee van de hoofdrolspelers praten we over samenwerking, de uitdagingen rond projectontwikkeling en de groei van Zeeland. “Waar mensen vroeger werkten, staat nu hun woning. Die zijn weer thuis!”

Het Scheldekwartier. Oorspronkelijk de plek waar Koninklijke Maatschappij Schelde sinds 1875 haar schepen bouwde. In 2004 nam de gemeente de 40 hectare van de failliete scheepswerf over. Er werd gesloopt, gesaneerd en er werden plannen gemaakt voor herontwikkeling. Maar toen brak de economische crisis uit. Wethouder John de Jonge blikt terug: “Er was weinig animo om hierin te investeren. Op een vastgoedbeurs in Amsterdam liep ik haast te leuren met onze plannen. We hebben daarom in 2016 onze ontwikkelingsvisie bijgesteld: meer kwaliteit en meer diversiteit. Ondertussen was besloten een deel van de oorspronkelijke bebouwing, zoals de Machinefabiek, Timmerfabriek en Zware Plaatwerkerij te laten staan. Voor dat laatste project kwam Stichting WVO Zorg in beeld.”

Behoud cultureel erfgoed

Voorzitter van de Raad van Bestuur van WVO Zorg is Jaap Wielaart. “Wij stonden er wel voor open om dit stukje cultureel erfgoed te behouden. Bovendien sprak de ligging ons aan: in de binnenstad, met uitzicht op de haven en dicht bij voorzieningen. Waar arm en rijk, vitaal en minder vitaal kunnen samenleven. En in een wijk die divers is qua leeftijdsopbouw. Voor het welzijn van ouderen is het bijvoorbeeld goed om kinderen te zien spelen en zich onderdeel van de maatschappij te voelen. Voor ons was dit project best spannend: het oude pand moest duurzaam worden en energiezuinig – dat stelde de gemeente Vlissingen als voorwaarde. Maar ‘van het gas af’ brengt extra investeringen met zich mee, die je niet altijd kunt doorbelasten.”

De twee partijen hadden nog meer punten waar overeenstemming over moest worden bereikt. Jaap vervolgt: “De gemeente had wensen en wij hadden wensen: hoeveel sociale huur, hoeveel koop? En hoe zit het met ruimtelijke aspecten? Toch kan ik de hele samenwerking constructief en professioneel noemen.” John vult aan: “We komen allebei uit het bedrijfsleven, dat scheelt. Maar waar je als ondernemer nog weleens een partij iets gunt, heb je als gemeente te maken met de wet Algemeen Bestuursrecht. De onderbouwing van keuzes vraagt dan om extra zorgvuldigheid. Bovendien ben je verantwoording verschuldigd aan de gemeenteraad.” Uiteindelijk zijn beide partijen eruit gekomen en is de Zware Plaatwerkerij behouden. In combinatie met naastgelegen nieuwbouw is dit industriële erfgoed getransformeerd tot 91 verpleeghuiswoningen en 52 seniorenappartementen. Sinds 2017 is het in gebruik onder de naam Scheldehof.

Ouderenhuisvesting

Die samenwerking smaakte naar meer. Jaap: “Wij geloven in ouderenhuisvesting. Daar is in onze vergrijzende provincie veel behoefte aan. We realiseren daarom aan de Kop van het Dok additioneel drie woontorens, die met een loopbrug aan het Scheldehof worden verbonden. Er komen twee torens met 108 koopappartementen en in de derde toren 75 huurwoningen. Daarvan zijn er 50 sociale huur en 25 voor de vrije sector. Dat is allemaal in goed overleg met de gemeente bepaald. Wel hebben we duidelijke criteria vastgesteld. Zo zijn de appartementen exclusief voor 60-plussers en verkopen we niet aan investeerders. Inmiddels zijn er al honderd verkocht. We hebben ook een goed beeld waar die mensen vandaan komen: 70% uit Vlissingen, 20% uit de rest van Zeeland en 10% uit de rest van Nederland.” John herkent deze cijfers direct: “Dit is het algemene beeld voor het Scheldekwartier. Bij de mensen van buiten Zeeland gaat het vaak om terugkerende studenten of vakantiegangers.”

Die instroom van buiten Zeeland vindt vooral Jaap heel belangrijk. “In de zorg zijn grote personeelstekorten. Denk aan huisartsen en artsen ouderengeneeskunde. Die werven wij onder andere van buiten Zeeland. Maar die mensen moeten hier wel kunnen wonen en hun partners hebben hier ook een baan nodig. Woningbouw en werkgelegenheid zijn dus onlosmakelijk met elkaar verbonden.”

Bedrijvig Scheldekwartier

Vanwege alle bedrijvigheid is John maandelijks in overleg met Damen. “De bewoners hier aan het water kijken bij Damen naar binnen en andersom. Je ziet en hoort elkaar. Toch is het onze ambitie om bedrijven hier te laten functioneren, dat is goed voor de stad. We hebben ook diverse aterlierwoningen gerealiseerd, speciaal gericht op thuiswerkers. Natuurlijk is het Scheldekwartier primair een woonwijk, maar ook voor de horeca zijn er diverse mogelijkheden. Zo wordt de Timmerfabriek komende Pasen opgeleverd als luxe hotel met horeca en buitenterras. Er komen daar voor de deur ligplaatsen voor pleziervaartuigen en een aanlegplaats voor riviercruiseschepen. Dan heb je nog de Machinefabriek waar volop ruimte komt voor commerciële activiteiten. Dat wordt allemaal nog ontwikkeld; pas onlangs heeft de gemeenteraad daar budget voor vrijgemaakt.”

Werkgelegenheid, ruimte voor ondernemers, woningbouw – allemaal thema’s die ook bij VNO-NCW hoog op de agenda staan. Hoe kijken beide heren tegen onze ondernemersvereniging aan? Jaap: “WVO is geen ondernemer, maar we zijn wel een ondernemende partij. VNO-NCW biedt ons een interessant netwerk en deelt kennis en kunde, bijvoorbeeld rond duurzaamheid of mvo. De Groene Groeiers vind ik bijvoorbeeld heel inspirerend.” John vult aan: “Vanuit de gemeente heb ik geregeld overleg met VNO-NCW. Bijvoorbeeld over de tijdelijke huisvesting van arbeidsmigranten. Als wethouder vind ik dat dat niet alleen een zaak is van de gemeente, maar ook een verantwoordelijkheid van de ondernemers zelf. Verder trekken we rond het project Wind in de Zeilen samen op. Kortom, een belangrijke gesprekspartner.”

Fijn wonen op bijzondere plek

Terug naar het Scheldekwartier. Van alle sfeerimpressies en bouwtekeningen kun je al bijna foto’s maken. In 2030 wonen hier in 1600 wooneenheden zo’n 2500 tot 3000 mensen. Jaap hoopt dat ‘zijn’ bewoners er gezond van hun oude dag mogen genieten. En dat de wijk ook echt levensloopbestendig zal zijn: “Dat de kinderen uit De Willem Ruysstraat hun wooncarrière later eindigen in het Scheldehof.” John krijgt van alle positieve reacties van de huidige bewoners energie om door te gaan met de ontwikkeling van het Scheldekwartier. “Het is een project van de lange adem, maar het is en wordt echt een heel bijzondere plek!”