Kuijpers en ACM: ‘Anders denken is de enige uitweg’

Het energievraagstuk houdt steeds meer ondernemers in zijn greep. Het stroomnet piept en kraakt, investeringen in verduurzaming stuiten op praktische beperkingen en regelgeving biedt niet altijd de duidelijkheid die nodig is. Toch ligt de sleutel niet alleen bij de overheid of netbeheerders, maar ook bij bedrijven. Dat stellen Wilko Wolbers van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en Aukje Kuypers, algemeen directeur van Koninklijke Kuijpers. In dit gesprek schetsen zij de huidige uitdagingen, maar vooral de oplossingen die binnen handbereik liggen.

De energietransitie gaat niet alleen over meer opwekken, maar vooral ook over slimmer gebruikmaken van het bestaande netwerk. “Vorig jaar april hebben we een hele hoop maatregelen aangekondigd om het stroomnet efficiënter te benutten,” vertelt Wilko Wolbers. “Wij zien dat netbeheerders daar nu mee beginnen te werken, maar het vraagt ook van afnemers bewustzijn over wanneer en hoe je het net wilt gebruiken. Dit vraagt om een andere manier van denken. Voorheen keken we naar elektriciteit als een kraan: je draait ‘m open en er is elektriciteit, maar dat kan niet meer.”

Wat betekent dat concreet? “Neem elektrische bussen,” vervolgt Wolbers. “Het net zit overdag vol, van ‘s ochtends vroeg tot een uur of negen ‘s avonds. Maar wanneer rijden bussen niet? ’s Nachts. En wanneer is er ruimte op het net? Juist, ’s nachts. Die bussen kunnen dus prima buiten de piekuren opladen. Dat is een simpel voorbeeld van hoe anders denken leidt tot slimme oplossingen.” Toch is niet elke ondernemer zomaar geholpen met dit soort maatregelen. Juist daarom denkt ACM graag mee. “”Als iets niet past willen we bekijken hoe het wel kan. Met ruimte voor ondernemers en netbeheerders”, voegt Wolbers toe.

‘Pragmatisch denken is de sleutel’

Kuypers sluit zich daarbij aan. “Het klopt dat er in sommige gevallen geen plek is, maar er is altijd ruimte om stappen te zetten. Efficiënter werken en heel precies het energiegebruik in kaart brengen, dat is wat nu nodig is. Als iedereen die houding eigen maakt, is er al veel progressie te boeken.”

Ondernemers moeten steeds vaker zelf aan de bak met hun energiehuishouding. “Ik sprak laatst een directeur van een logistiek bedrijf die zichzelf gekscherend ‘Chief Energy Officer’ noemde, omdat hij er een dagtaak aan had,” vertelt Wolbers.

“Niet elke ondernemer heeft die interesse of tijd, en dat maakt het complex. Toch kun je er niet meer om heen. Energie is een strategische factor geworden die op de directietafel thuishoort. Als ondernemer ben je gewend te focussen op je corebusiness, maar energie hoort daar nu gewoon bij als je wil groeien. Bewustwording hiervan is  cruciaal.”

Ook Kuypers ziet dat er nog veel misverstanden leven over wat wel en niet mag. “Netcongestie is een theoretisch probleem, omdat er over het geheel gezien genoeg capaciteit is. Maar doordat gerekend wordt met piekbelasting zitten we theoretisch vol. Je zult dus creatiever om moeten gaan op welk moment je je energie gebruikt.” Daarom roept Wolbers ondernemers op om vooral in gesprek te gaan. Met elkaar, de netbeheerders en natuurlijk ook met de ACM. “En kom je er met de netbeheerder niet uit, dan kan je je vraag via een geschil voorleggen bij de ACM. Binnen een half jaar heb je dan duidelijkheid.”

Wachten op de overheid is onverstandig

Dat ondernemers steeds meer zelf moeten uitzoeken, betekent niet dat de overheid geen rol speelt. “Een duidelijke visie helpt, zodat bedrijven op een consequente basis keuzes kunnen maken,” stelt Kuypers. “Maar daar hoef je niet op te wachten – sterker nog: het is onverstandig om te wachten. Je kunt nú al stappen zetten.”

Een van die stappen is inzicht krijgen in het eigen energieverbruik. “Als je je energieverbruik monitort, kun je minstens 15 % besparen,” benadrukt Kuypers. “Binnen een paar maanden heb je een monitoringssysteem al terugverdiend. En ook als je ergens moet investeren: kies dan voor de duurzame optie die voor elke scenario goed is. De zogenoemde ‘no regret’ investeringen. Dat kan gewoon. Accepteer dat het terugverdienen even duurt, maar niks doen is simpelweg duurder.”

Kansen

Hoewel niet alles direct rendabel is, ziet Wolbers wel kansen. “Denk aan cable pooling. Dat betekent dat vier partijen één aansluiting delen, bijvoorbeeld met een zon- of windpark en een batterij. Hierdoor benut je de aansluiting en het net veel efficiënter. Dit kan nu al, terwijl de energiewet pas in 2026 in werking treedt. Daar loopt de ACM dus op vooruit.” Energyhubs worden vaak genoemd als oplossing voor netcongestie, maar in de praktijk blijkt de uitvoering weerbarstig.

Kuypers ziet hierin een kans voor bedrijventerreinen. “Als je al samenwerkt op bijvoorbeeld groenvoorziening of toegangscontrole, is de stap naar energie delen veel kleiner. Het vraagt om een bredere blik en samenwerking, die ook vaak voordeliger en efficiënter is. Denk aan gezamenlijke laadpleinen, zonneparken en batterijen. Individueel investeren is risicovol, terwijl collectieve oplossingen rendabeler zijn.”

Dat er een grote omslag nodig is, is volgens Kuypers en Wolbers onvermijdelijk. Kuypers: “Bestaande verdienmodellen staan onder druk. Wat nu werkt, kan over een paar jaar achterhaald zijn. Je kunt beter spreken van een transformatie in plaats van een transitie. Het besef moet indalen dat wat je deed niet meer kan.” Wolbers vult aan: “. Het vraagt creativiteit, maar als je niets doet, heb je ook niets.” Ondernemers die nu vastlopen op energiegebied hebben dus wel degelijk mogelijkheden. Anders denken, samenwerking zoeken en pragmatische stappen zetten zijn cruciaal. Want zoals Kuypers afsluit: “De grootste fout is om te wachten.”

Meer informatie?

Neem dan contact op met Jan van Mourik, manager belangenbehartiging. mourik@vnoncwbrabantzeeland.nl | 06 – 25 05 15 09