Groeien met grenzen
ASML; wie Veldhoven noemt, noemt ook het techbedrijf vrijwel meteen. Het Beethoven-plan (waardoor onder andere ASML ruimte krijgt om naar 20 duizend nieuwe werkplekken te groeien) heeft ervoor gezorgd dat de techgigant blijft, een mooi resultaat van een sterk staaltje samenwerking tussen overheid en het bedrijfsleven. Maar hoe verloopt die samenwerking tussen de rest van de regio en Veldhoven? “Groei van het hele ecosysteem is net zo belangrijk”, vertelt Marcel Delhez, burgemeester van Veldhoven.
Economische groei; het is de heilige graal voor vrijwel elke ondernemer. Groeien gaat echter niet zomaar. Soms is een beetje hulp van de lokale gemeente meer dan welkom. Groei begint immers lokaal. Of het nu gaat om ruimte, mobiliteit of arbeidskrachten, begrenzing en groei. Dan moet de onderlinge samenwerking wel on point zijn. Hoe zit dat in Veldhoven?
Over de Groeien met grenzen dialoog
Onze samenleving vraagt om perspectief en dialoog. We staan voor grote uitdagingen en zitten vast. Voor oplossingen moeten we samenwerken, grenzen overstijgen en creatief zijn. Met de Groeien met grenzendialoog neemt VNO-NCW Brabant Zeeland het initiatief.
In deze serie gesprekken tussen bedrijfsleven en overheid bouwen wij bruggen. Om elkaars perspectief te zien en te ontdekken wat wél mogelijk is. Als eerste partij zetten wij ondernemers en burgemeesters op deze manier met elkaar aan tafel. Want we zien dat het tijd is voor andere oplossingen een andere aanpak en een ander gesprek dan dat we tot nu toe gewend zijn.
“Groeien kan, maar niet tot in de hemel. Er zijn grenzen”, vertelt Marcel Delhez, sinds eind 2018 burgemeester in een van de interessantste regio’s in Nederland: Veldhoven. “Alleen zijn die momenteel niet makkelijk te trekken. Maar wij weten ook dat je een economie niet kan stoppen, zeker niet bij deze hightechindustrie die op wereldschaal bepalend is. ASML is daar natuurlijk de exponent van, maar het ecosysteem daaromheen doet ook mee.”
Ecosysteem en dorpsgevoel
En juist dat ecosysteem wil de burgemeester niet uit het oog verliezen. Volgens Delhez draagt dat evenveel bij aan economische groei. “Het is niet zozeer dat we die groei tegen willen houden, maar het gaat er vooral om het in juiste banen te leiden.” De manier waarop dit gebeurt is volgens de burgemeester heel belangrijk, ook qua gevoel. “Het dorpsgevoel dat we hier in Veldhoven hebben is typisch voor de mentaliteit hier. Hard werken, elkaar iets gunnen, voor elkaar klaarstaan. Dat is iets wat je moet zien vast te houden. Dat je er ondanks groei nog steeds voor elkaar bent.” Eric van Schagen knikt instemmend. “Ik denk dat we daar al heel goed in slagen.”
Om vervolgens toch die stap te zetten, is de burgemeester van mening dat de woningbouwopgave maar op één manier mogelijk is: ook in de hoogte bouwen. “Daarom gaan wij fors omhoog met ons woningbouw programma. Onderin winkels, boven wonen. Dat is de enige manier om te kunnen verdichten en toch het dorpse karakter zoals de wegenstructuur, de kerk en het verenigingsleven zo min mogelijk aan te tasten.”
Delhez voegt toe dat het bedrijfsleven ook best mag nadenken over hun bijdrage aan de samenleving. “Verplaats je in wat de overheid wil en stel ons de vraag: ‘Overheid denk met ons mee, zodat wij kunnen groeien ten gunste van onze inwoners.’ Help mij om jou te laten ondernemen. Help mij vooruit om die economie te laten groeien, om elkaar te laten groeien. De overheid moet meer in de doe-stand gezet worden door ondernemers.”
Doe-stand
Diezelfde ‘doe-stand’ gaat er bij Simac-directeur Van Schagen wel in. “Veranderen kan eng zijn, maar het is nodig om op lange termijn stappen te zetten. Ik snap dat het vervelend is wanneer er een grote ASML-toren in je achtertuin belandt. Er moet dan een nette en fatsoenlijke oplossing komen, maar mensen moeten ook begrijpen dat dingen veranderen. Als je niks doet verandert het ook, alleen ondervind je daarvan pas op termijn de negatieve gevolgen.”
Dat sluit naadloos aan bij de gedachtegang van Delhez, die vooruit wil: “Groei is mogelijk.” Helaas gaat groeien niet zomaar, bijvoorbeeld door het gebrek aan ruimte en arbeidskrachten, weet de burgemeester. “Hij geeft een aantal voorbeelden. Mensen die hier werken, moeten ook hier kunnen wonen. Dus je hebt woningen nodig, maar ook voorzieningen zoals fietspaden zodat mensen fietsend naar hun werk kunnen. En als het jongere mensen zijn, kunnen ze kinderen krijgen. Ook dat vraagt voorzieningen. Maar wat als ze ziek worden? Dan moet er wel een huisarts zijn. En dan heb ik het nog niet eens gehad over sociale en culturele voorzieningen.”
Voorstander
Daarbij zijn vertrouwen en samenwerken sleutelwoorden. Delhez is groot voorstander van groei, alleen redeneert hij vanuit iedereen in de samenleving. De een z’n brood mag niet de ander z’n dood worden, legt hij uit. “Kijk naar The Dutch Mountains (TDM). Die hadden een mooi project met het grootste houten gebouw van Europa. Daarover hadden we een intentieovereenkomst met alles erop en eraan, een mooi visitekaartje voor Veldhoven. Uiteindelijk hebben we toch gevraagd of ze naar Eindhoven wilden, omdat ASML het terrein wilde voor groei. Belangrijk is dat we zochten naar een oplossing voor iedereen. En die kwam er, aangezien ze naar Eindhoven trokken. ASML, TDM, Eindhoven én Veldhoven; iedereen was blij. Dat vraagt veel vertrouwen, maar het is wel mogelijk.”
Kansen
Delhez is wat dat betreft heel duidelijk: wil Veldhoven groeien, dan moet het complete ecosysteem mee. Juist hier ziet Van Schagen kansen. “Zorg en onderwijs zijn noodzakelijk, maar de mensen die in de regio gaan werken betalen daar óók voor. Economisch gezien is dat dus vooral een kans.” Maar dan verwacht de Simac-directeur wel dat de overheid zijn beste beentje voor zet. “Ruimte en mobiliteit, dat zijn dingen waarin de overheid met name moet faciliteren. Op dit moment zit je nog met een stedelijke verbinding binnen Brabant die je nekt.”
Sowieso heeft de ondernemer, kijkend naar Veldhoven, een duidelijk idee waar de gemeente nog kan helpen. “Ik zou naar bewoners en media vaker communiceren over hightechbedrijfsleven en niet het woord ASML laten vallen. Dat wekt de indruk dat hier in de regio alles moet wijken voor ASML. Terwijl er hier in de regio een heel druk bedrijfsleven is. Ik denk dat we meer moeten praten over de hightechbedrijven in de Brainport in plaats van ASML. Ook naar de mensen toe. En ik zou ook nog beter willen uitleggen dat niet veranderen uiteindelijk niet leidt tot de goede dingen. Beschermen betekent niet dat je niet moet veranderen.”
Van Schagen heeft ook duidelijk voor ogen waar die verandering moet plaatsvinden. “Bedrijventerrein De Run verdient aandacht. Wij (Simac) hebben dit in samenspraak met de gemeente en ASML goed opgelost, maar het gaat ook om andere bedrijven. Bedrijven die net tegen ASML aanzitten, maar waar ASML niet van denkt het gebied te willen hebben voor uitbreiding. Die terreinen zijn verslechterd, daar moet aandacht voor komen. Dat zou het ondernemersklimaat en de wil van ondernemers om zich hier te vestigen goed doen.” Aan de andere kant van de tafel knikt Delhez instemmend mee.
Kleine bedrijven zijn net zo belangrijk
Aan de andere kant snapt Van Schagen dat de balans bewaken met een partij zo groot als ASML prioriteit geniet. “De kunst is om trots te zijn voor je buurman die zo’n immens succes heeft als ASML, maar tegelijkertijd ook de kleinere bedrijven het gevoel te geven dat ze ook hartstikke belangrijk blijven. Die geven ook een stuk continuïteit en zijn minstens zo belangrijk. Kleinere bedrijven moeten niet het idee hebben dat ze uit de weg geruimd worden door het succes van ASML. Dat is denk ik de stuurmanskunst die we in Veldhoven goed beheersen, maar ook continu in de gaten moeten houden: we zijn heel trots en blij met het succes van de ander, tegelijkertijd moet je niet het gevoel krijgen weggedrukt te worden door die ander.”
Vragen of meer informatie?
Neem contact op met Tijmen Bergen, manager communicatie, bergen@vnoncwbrabantzeeland.nl, 06-59922422.
