Geen categorie
Na de zomer van 2020 treedt het realisme in. Het komt niet zomaar goed. Vooral de ingestorte verkoop van drank en tabakswaren op luchthavens brengt een iconische Eindhovense drukkerij in zwaar weer. Afslanken is onvermijdelijk. Maar des te meer groeit de inspiratie om ‘harder op de trommel te slaan’.
Tekst: Paul Welling | Foto’s: Joris Buijs Fotografie ©
Het is maart vorig jaar. De wereld gaat in lockdown. Ook de agenda van directeur Henk Nota van Vrijdag Premium Printing is in één keer leeg. Er wordt niet meer gevlogen. Niet door Henk zelf en niet door zijn verkopers, die normaal wekelijks in de lucht zitten. De drukkerij uit 1905 heeft namelijk klanten over de hele wereld. Van het Caribisch gebied tot in Centraal-Amerika, China en Lieshout, allerlei internationale bedrijven laten hun etiketten en verpakkingen maken en bedrukken aan de Eindhovense Limburglaan.
‘Omdat wij complexe technieken en bewerkingen in combinatie met elkaar op een halve millimeter nauwkeurig kunnen uitvoeren’, aldus Nota. ‘Die drukkerijen zijn er niet veel in de wereld.’
Vanwege die extreem hoge kwaliteit draait Vrijdag Premium Printing al jarenlang een stabiele omzet in luxe verpakkingen voor onder andere chocolade, dranken, parfum en sigarenbandjes, de holy grail in de drukwerkbranche. Hierdoor heeft Vrijdag ook minder te lijden gehad van de voortdurende krimp in de grafische industrie, waardoor de bedrijfstak elke tien jaar wordt gehalveerd. Sterker nog, de markt voor verpakkingen is alleen maar gegroeid. Een gezond bestaan dus. Totdat het vliegverkeer vrijwel tot stilstand kwam.
Duty free
Wat het vliegverkeer met een Eindhovense drukkerij te maken heeft? Alles. De producten, waarvoor Vrijdag de verpakkingen maakt, worden voor een belangrijk deel in de horeca en duty free shops op luchthavens verkocht. ‘Die omzet is door Covid volledig weggevallen’, zegt Nota. ‘Sommige klanten hebben hierdoor tientallen procenten afzetverlies. Zo groot is die verkoop op luchthavens. Dit werkt door in de keten, ook naar ons.’ Toch breekt geen paniek uit bij Vrijdag. Er is nog een redelijke omzet buiten de luchthavens. Wel merken de ruim 100 medewerkers dat ze steeds meer tijd hebben. Ook Nota ziet het: ‘Iedereen dacht dat de coronacrisis na de zomer voorbij zou zijn. Dus zet je als werkgever niet meteen het mes in je personeelsbestand. Zeker niet omdat de kennis en ervaring van medewerkers in een bedrijf als dat van ons ontzettend waardevol zijn. Bovendien kennen we elke medewerker persoonlijk en wil je geen afscheid nemen. Wel hebben we mensen via natuurlijk verloop laten gaan en tijdelijke contracten niet verlengd. Maar dit bleek niet genoeg.’
Afslanking
Als in de zomer van 2020 de mondiale lockdowns zijn opgeheven en stranden en winkels open zijn ziet de wereld er rooskleurig uit. Maar dan komt in september toch weer de klap. Nota: ‘Het wordt duidelijk dat mensen ook de komende jaren veel minder zullen gaan vliegen. KLM heeft het zelfs over een herstel van de luchtvaart in 2025. Dit zijn veel mensen die op het vliegveld geen kist sigaren of een fles cognac meer kopen. Op dat moment besef je als ondernemer dat een snel herstel er niet meer in zit en dat afslanking nu echt een realiteit geworden is. We maakten al gebruik van de NOW-regeling van de overheid. Een ruimhartige subsidie die zeer welkom was en waar ik dankbaar voor ben, omdat ik anders al veel eerder had moeten ingrijpen. Maar dit heeft niet kunnen voorkomen dat ik met grote teleurstelling toch enkele vaste krachten heb moeten laten gaan.’ Nota kan hierbij gebruikmaken van het arbeidsbemiddelingsbureau C3, dat in 2009 speciaal is opgericht om mensen uit de grafische sector van werk naar werk te begeleiden. ‘Zo’n branchegerichte organisatie werkt, zowel voor werknemers als werkgevers. Veel meer branches zouden zo’n dedicated bemiddelaar moeten hebben.’
Nieuwe impulsen
Bijzonder is dat Nota aan de ene kant zijn bedrijf heeft moeten afslanken, maar aan de andere kant allerlei initiatieven ontplooit en zelfs weer mensen aanneemt: ‘We versterken onze salesforce, omdat we ons ook op andere sectoren dan onze klassieke afzetmarkten willen richten. We waren hier al mee bezig, maar Covid heeft het versneld. Ook hebben we onze tijd benut om bijvoorbeeld een duurzame productietechniek te ontwikkelen waarmee we zonder metaalpoeder toch een metaaleffect op een verpakking kunnen realiseren. Maar wat we vooral meer gaan doen is samenwerken. Als een moderne netwerkorganisatie willen we samen met partners een breder palet van diensten aanbieden om klanten te ontzorgen. Bijvoorbeeld grafisch en 3D-design, een quickscan om de duurzaamheid van verpakkingen te berekenen, en zelfs fulfillment. Ondertussen hebben we met zes andere bedrijven in de verpakkingsketen het samenwerkingsverband Packadore Collective opgezet, waarmee we in slechts enkele maanden al negen innovatieve verpakkingsconcepten hebben ontwikkeld. Al die nieuwe impulsen waren nooit zo snel van de grond gekomen zonder Covid. Het is een sense of urgency waarbij elke ondernemer ziet: dit is het momentum, we grijpen het aan!’
Aanvullende regelingen
Terwijl veel bedrijven in Brainport zich met of zonder overheidssteun redelijk staande houden, heeft Henk Nota de coronacrisis dus al stevig gevoeld. Hij denkt dat er nog veel meer bedrijven zijn die op langere termijn last van de coronacrisis zullen hebben: ‘We hebben het vaak over winkels, café’s en restaurants. Die hebben het inderdaad heel moeilijk. Maar als ze over een paar maanden weer opengaan, zitten ze direct vol. Er is echter een ontzettend grote groep bedrijven die net zoals wij veel langer op herstel zal moeten wachten. Die verhalen gaan we waarschijnlijk pas veel later horen. Het zou goed zijn als de overheid zich hier nu al op voorbereidt, bijvoorbeeld door een ruimere vervroegde uittreding of deeltijd-ww.’ Volgens Anja van Bladel van VNO-NCW Brabant Zeeland is hier een belangrijke rol voor de werkgeversvereniging weggelegd: ‘Ophalen wat er leeft onder de ondernemers en de vraag die speelt neerleggen daar waar actie kan worden genomen. Het is belangrijk dat leden zoals Henk Nota dit bij ons onder de aandacht brengen, zodat wij ermee aan de slag kunnen gaan.’
Op de trommel
Ondanks de afslanking en de sluier die nog over de luchtvaart hangt is Henk Nota een baken van optimisme en vertrouwen in de toekomst:
‘Je kunt bij de pakken neerzitten, maar dat doet geen enkele ondernemer. Ik heb samen met onze mensen de weg naar voren gekozen. Ik noem het: harder op de trommel slaan. Nieuwe kansen aangrijpen, nieuwe initiatieven ontplooien en samenwerkingen zoeken. En vooral: er héél luid en duidelijk over vertellen, zodat iedereen het hoort. Deel het als ondernemers ook met elkaar. Gisteravond had ik een bijeenkomst van de studieclub van VNO-NCW Zuidoost-Brabant. Hartstikke leuk. Het ging over innovatie. Iedereen zei: we moeten wat, door Covid. Ik vertelde wat wij doen en hoorde hoe andere ondernemers ook nieuwe dingen erbij zijn gaan doen, hoe ze nieuwe partnerships zoeken. Op deze manier inspireer je elkaar. Zo werkt een netwerk. Tegenslagen overwinnen. Kansen aangrijpen. En harder op de trommel slaan.’
De coronacrisis zorgt ervoor dat bedrijven na moeten denken over hun werknemers en hun personeelsbeleid. Daarbij zijn er grote verschillen. Er zijn sectoren waar banen, tijdelijk of structureel, verdwijnen. Er zijn ook werkgevers die nog steeds staan te springen om nieuwe medewerkers. Beide groepen staan voor een verschillende uitdaging. Het project Blik op de Toekomst helpt ondernemers met die uitdaging. Lees meer >>
