Groeien met grenzen
Transitie en duurzame groei staan centraal in Brabant en Zeeland, ook tijdens deze editie van de Groeien met Grenzen-dialoog markeert een bijzonder moment: de laatste maand van Elly Blanksma als burgemeester van Helmond. Met twaalf jaar aan ervaring blikt zij terug, deelt zij haar inzichten en geeft zij adviezen voor haar opvolger. Joost Eijsbouts, ceo van Royal Eijsbouts, een sleutelfiguur in de regio en betrokken ondernemer, reflecteert op de samenwerking tussen ondernemers en overheid.
Over de Groeien met grenzen-dialoog
Onze samenleving vraagt om perspectief en dialoog. We staan voor grote uitdagingen en zitten vast. Voor oplossingen moeten we samenwerken, grenzen overstijgen en creatief zijn. Met de Groeien met grenzendialoog neemt VNO-NCW Brabant Zeeland het initiatief.
In deze serie gesprekken tussen bedrijfsleven en overheid bouwen wij bruggen. Om elkaars perspectief te zien en te ontdekken wat wél mogelijk is. Als eerste partij zetten wij ondernemers en burgemeesters op deze manier met elkaar aan tafel. Want we zien dat het tijd is voor andere oplossingen een andere aanpak en een ander gesprek dan dat we tot nu toe gewend zijn.
“Ik ben iemand die kijkt naar wat er wél mogelijk is”, begint Blanksma. “Als ik terugkijk op de afgelopen twaalf jaar als burgemeester van de prachtige stad Helmond, dan valt me op hoe anders de situatie was toen ik hier begon. Destijds was het economisch zwaar weer. We waren bezig met het managen van krimp; de arbeidsmarkt stond onder druk en het vestigingsklimaat was verre van ideaal. We moesten onze aanpak volledig herzien, omdat veel zaken gewoonweg niet werkten.” Ze haalt een voorbeeld aan: de half afgebouwde Suytkade (nieuw stadsdeel centrum Helmond) die stil dreigde te komen liggen. Nu, twaalf jaar later, is de situatie omgeslagen glimlacht Blanksma.
"We zijn gegroeid, en het is een stuk uitdagender geworden om die groei in goede banen te leiden – soms is het zelfs bijna niet te managen, zo complex. Maar als ik eerlijk ben, is het een stuk leuker om groei te managen dan krimp."
Gevoel voor de regio
Eijsbouts herinnert zich hoe snel hij positief werd over de samenwerking met Blanksma. “Ze voelde meteen aan wat de regionale ondernemer nodig had. Toen Elly kwam, zaten we in een situatie waarbij de zes verschillende gemeenten nog erg individueel opereerden. Ik had het idee dat we snel iets konden bereiken door de handen ineen te slaan, maar dat bleek lastiger dan gedacht.”
Blanksma lacht even. “We hebben het als burgemeesters niet alleen voor het zeggen. Samen met de wethouders vormen we het dagelijks bestuur van de stad en worden we gecontroleerd door onze gemeenteraad”, legt ze uit. “Het is belangrijk om je rol in die context te vervullen zonder je eigen mening op te dringen.”
Samenwerking als sleutel voor groei
Voor Eijsbouts is duidelijk dat ondernemers en overheden in totaal verschillende snelheden handelen. “Ondernemers worden qua geduld op de proef gesteld als, kijkend naar daadkracht van overheden. Maar ik begrijp ook de grote hindernissen waar de overheid mee te maken heeft.” Ondanks de uitdagingen die er zijn, blijft Eijsbouts optimistisch over de geboekte vooruitgang. “Wat mij hoopvol stemt, is de ontwikkeling van het ondernemerschap in de regio. Tegenwoordig domineren maatschappelijk belang en de bredere impact van ons werk ons dagelijks handelen.”
Daarbij hoort een intensieve relatie met de burgemeester want die speelt een belangrijke rol in de regionale groei, benadrukt Blanksma. “Wat ik aan ondernemers zou willen meegeven: investeer in de relatie met de burgemeester maar ook in die van de wethouders. Je hebt elkaar nodig om zaken te kunnen doen. Het is belangrijk dat je weet hoe de lijnen lopen”, legt Blanksma uit. Volgens de aftredend burgemeester is het belangrijk dat ondernemers niet alleen vragen, maar ook bijdragen aan de ontwikkeling van de regio.
“Doe iets terug voor de samenleving. Als jij hier geld mag verdienen, geef dan ook iets terug aan die regio. Samen investeren we in de kwaliteit van de leefomgeving."
Bereikbaarheid
Diezelfde gemeenschap heeft ook behoefte aan wat extra aandacht voor de bereikbaarheid, zeker met een schuin oog kijkend naar de snelgroeiende Brainport-regio. “Het oosten van de regio wordt naar mijn mening nog te weinig bediend op dit gebied”, benadrukt Blanksma. “Het is frustrerend dat we als overheid vaak in langdurige vergaderingen maar kleine stapjes kunnen zetten, terwijl ondernemers direct beslissingen kunnen nemen.”
Ze benadrukt dat de focus op mobiliteit in de afgelopen jaren is veranderd. “Wat betreft de toekomst van het bedrijfsleven is goede bereikbaarheid cruciaal. Zonder die bereikbaarheid is verdere ontwikkeling gewoon onmogelijk. Maar met een grotere focus op duurzaamheid vraagt dat om een andere aanpak.”
Eijsbouts haakt in en herkent de knelpunten. “Overheden hebben vaak goede intenties, maar hun trage procedures botsen met het tempo van ondernemers, wat leidt tot spanningen en onbegrip. Gemeenten willen doorgaans wel samenwerken, maar politieke druk om lokale belangen te beschermen belemmert dit vaak. Dit veroorzaakt frictie, waardoor ambitieuze projecten zoals de N279 en het regionaal bedrijventerrein niet altijd als krachtig voorstel richting provincie of Den Haag kunnen worden gepresenteerd.”
Bewustwording
Blanksma maakt een belangrijk punt over de impact van economische groei op de samenleving. “We maken een transitie door waarbij een grote verantwoordelijkheid ligt bij het bedrijfsleven, maar ook de overheid speelt hierin een cruciale rol. Bedrijven als ASML willen groeien, de daarbij behorende vraag moet zijn: wat betekent dat voor onze regio. En wat kan ik daar dan aan bij dragen?” Ze maakt duidelijk dat een duurzaam ecosysteem meer omvat dan economische voorspoed: “Het gaat om fijn leven, cultuur, scholen, medische zorg – zaken die bijdragen aan het welzijn van iedereen, niet alleen aan economische winsten.”
Eijsbouts sluit zich hierbij aan en benadrukt dat groei van de regio op een verantwoorde manier gemanaged moet worden. “We moeten zorgen dat we het ecosysteem laten meegroeien. Groei brengt knelpunten met zich mee, maar die moeten, zoals een waar ondernemer zou stellen, leiden tot een uitdaging van formaat die we samen aan moeten gaan.”
Adviezen
In haar laatste maand deelt Blanksma nog wat belangrijke lessen. “Wat ik van ondernemers heb geleerd, is de enorme wilskracht. Onze unieke triple-helix samenwerking is iets waar we trots op mogen zijn. Het is belangrijk om als ondernemer ook de ruimte te pakken om jezelf te laten zien in de omgeving, zelfs als je niets nodig hebt,” zegt ze. “Het is nooit alleen maar vragen, ook geven.”
Eijsbouts heeft ook een advies voor de toekomstige burgemeester: “Een burgemeester kan bijdragen aan de positieve grondhouding richting ondernemers. Veel van het goede werk dat zij doen, blijft onderbelicht. We moeten meer urgentie leggen op het waarderen van die bijdrage.” Blanksma besluit met een duidelijke oproep: “Als de Brainport-regio willen blijven excelleren, investeer in innovatie, in elkaar, in een goede relatie met de politiek en geef duidelijk aan wat je nodig hebt. Blijf vooral op je eigen stoel zitten. En focus je op waar je goed in bent.” Daar kan de directeur zich wel in vinden, waarbij hij het belang van de Peelregio onderschrijft.
"We zijn zoveel meer dan alleen een geografisch onderdeel van Brainport. Neem bijvoorbeeld de supply chain van ASML: de Peel is daarin een onmisbare schakel en speelt een essentiële rol in het succes van Brainport. Toch dringt dit besef nog niet altijd door bij zowel ondernemers als overheden. Naast onze sterke positie in de hightechindustrie, is de Peelregio ook een belangrijke speler in andere sectoren zoals food(-tech) en technologieën die voortkomen uit onze agrarische roots."
Groeien met grenzen
Terwijl Blanksma haar laatste maand als burgemeester ingaat, blijven haar adviezen resoneren. De balans tussen groei en grenzen blijft een uitdaging die de regio gezamenlijk moet aangaan. Voor haar opvolger en voor ondernemers zoals Eijsbouts is de boodschap duidelijk: groei moet verantwoord zijn, duurzaam en met een scherp oog voor het grotere geheel.
Vragen of meer informatie?
Neem contact op met Sjors van Mourik via smourik@vnoncwbrabantzeeland.nl, 06-57980433.
