Duurzaamheid en energie

Anderhalf jaar verder: Hoe gaat het met Lavans?

Anderhalf jaar geleden spraken we met Tristan van der Waart van Lavans, de wasserij uit Helmond die hard wil verduurzamen, maar tegen netcongestie aanloopt. Zijn boodschap destijds was duidelijk: elektrificatie is cruciaal voor een duurzame toekomst, maar zonder beschikbare stroom wordt het ondernemers onmogelijk gemaakt om hun duurzaamheidsambities waar te maken.

Ondertussen zijn we bijna twee winters verder. Hoe staat Lavans er nu voor? We zochten opnieuw contact met Tristan en kregen een update.

Van onzekerheid naar actie

De vooruitzichten op een stabiele stroomtoevoer zijn nog altijd onzeker. “2028, 2030, 2032… We hebben het allemaal al gehoord. Nadat we alle opties hebben doorlopen – van gesprekken met Enexis tot contact met de politiek – hebben we besloten het heft in eigen handen te nemen,” vertelt Tristan.

Lavans investeerde fors in een batterij van 1,45 megawatt en extra zonnepanelen om de afhankelijkheid van het net te verkleinen. “Onze eerste investering in zonnepanelen was mooi, maar op zichzelf totaal niet voldoende om onze piek volledig op te vangen.

"Zodra de zon minder schijnt, zorgt de batterij ervoor dat we toch door kunnen.”

Die batterij heeft nu al zijn nut bewezen. “We krijgen meldingen wanneer hij bijspringt om te kunnen blijven voldoen aan de energiebehoefte van ons bedrijf”. Op een dag gebeurde dat terwijl het helemaal niet grijs buiten was. Wat bleek? De zonnepanelen lagen onder een laag sneeuw en leverden nauwelijks stroom. Dat bevestigde voor ons: het systeem werkt. Zodra de zon minder schijnt, zorgt de batterij ervoor dat we toch door kunnen.”

Energiezekerheid en strategische keuzes

De batterij wordt niet alleen ingezet om het productieproces draaiende te houden, maar ook om uitbreiding mogelijk te maken. “Onze cv-ketels moesten vervangen worden. We wilden warmtepompen, maar zonder extra capaciteit was dat niet haalbaar. Dankzij de batterij hebben we nu de zekerheid dat we altijd het water warm kunnen maken, zelfs als (..) we op dat moment als bedrijf meer stroom zouden verbruiken dan ons maximaal is toegestaan: de batterij levert dan namelijk het vereiste verschil.”

"Je denkt als ondernemer vooral aan je eigen stroombehoefte, maar je kunt er ook aan verdienen. Daar had ik vooraf helemaal niet bij stilgestaan"

Daarnaast heeft Lavans ontdekt dat de onbalansmarkt kansen biedt. “Je denkt als ondernemer vooral aan je eigen stroombehoefte, maar je kunt er ook aan verdienen. Wij halen jaarlijks zo’n €15.000 terug doordat de batterij op de onbalansmarkt handelt. Daar had ik vooraf helemaal niet bij stilgestaan, maar het maakt onze businesscase een stukje aantrekkelijker, waarbij de netbeheerder tegelijkertijd geholpen wordt.”

Ondernemers zijn klaar voor de toekomst – maar de overheid niet

Ondanks de succesvolle investering erkent Tristan de bredere problemen. “Wij willen vergroenen, dus we kiezen ervoor. Maar wij hebben de middelen. Dat geldt niet voor iedereen.”

En juist daar wringt de schoen. “Op de overheid is geen peil te trekken. Netbeheerders geven schattingen, maar voegen eraan toe dat je er geen rechten aan kunt ontlenen. Als ondernemer wil je niet dat je verduurzaming afhankelijk is van iemand die over vijf jaar misschien zegt: ‘Helaas, geen capaciteit’. Wij willen regie houden over onze plannen, dus nemen we het heft in eigen hand. Maar wat als je die optie niet hebt?”

Volgens Tristan wordt er te vaak gedacht in beperkingen. “Veel ondernemers horen dat terugleveren niet kan. Maar ze snappen niet dat je ook op de dagmarkt kunt handelen. Wij hebben uurprijzen en passen ons daarop aan. Dankzij de batterij kunnen we stroom opslaan en later terugleveren als dat gunstig is.” Toch blijft de situatie wrang: het feit dat ondernemers zelf enorme investeringen moeten doen om energiezekerheid te garanderen, laat zien dat er iets grondig mis is. Zeker als de overheid aandringt om als bedrijfsleven sneller te verduurzamen en dus veelal te elektrificeren.

"Wij hebben de middelen. Dat geldt niet voor iedereen. En juist daar wringt de schoen. Op de overheid is geen peil te trekken."

Zelf de regie pakken, want wachten is geen optie

Voor Lavans is de investering een noodzakelijke stap geweest. Maar Tristan is realistisch: “Wij waren een van de eersten die dit deden met dit systeem. Dat bracht uitdagingen met zich mee en het duurde maanden voordat alles operationeel was. Maar je moet wát. Ik denk dat je als ondernemer geen andere keuze hebt.”