Arbeidsmarkt en onderwijs
Hoe verbeter ik de arbeidsproductiviteit in mijn bedrijf? Oftewel: aan welke knoppen kun je in de huidige krappe arbeidsmarkt nog draaien om méér productie te doen met minder mensen. Dit vraagstuk stond centraal bij het SchakelEvent voor de maakindustrie en logistiek dat op 24 november werd gehouden bij CAPI Europe in Tilburg. Op uitnodiging van Midpoint Brabant en VNO-NCW Midden-Brabant gingen bestuurders, directeuren en managers van ondernemingen, onderwijs en overheden uit Midden-Brabant met elkaar in gesprek.
Tekst en foto’s: Midpoint Brabant
Keynote was prof. dr. ir. Jan Fransoo, hoogleraar Operations and Logistics Management bij Tilburg University. Hij maakte een krachtig statement:
'Al jaren loopt de productiviteit per gewerkt uur terug. Om concurrerend te blijven als bedrijf, sector en land moét de arbeidsproductiviteit omhoog. Tot 2030 zullen we met z’n allen zeker 50 tot 100% efficiënter moeten werken!'
Jan gaf een treffende schets van de situatie in ons land: “Het aantal inwoners neemt toe, maar de werkende bevolking groeit beduidend minder hard. Die trend zet zich tot minimaal 2050 door. Om de economie te laten groeien heeft Nederland meer handjes nodig, terwijl het steeds moeilijker is om nieuwe werknemers te vinden. We blijven een structureel tekort op de arbeidsmarkt houden.”
Integrale benadering
“De groei in het aantal gewerkte uren komt voornamelijk van arbeidsmigranten. Nederlanders werken gemiddeld juist minder uren. Op het moment dat we het niet meer kunnen aanvullen met arbeidsmigranten gaan de loonkosten stijgen”, aldus Jan. “Daar komt bij dat steeds meer externe factoren kostenverhogend werken. Zaken als energie- en klimaatmaatregelen en neveneffecten van huisvesting van migranten zullen uiteindelijk ook door de maatschappij betaald moeten worden. In je bedrijfsvoering moet je dit nu al meenemen. Maak je beleidskeuzes daarom op basis van integrale waarde en kosten van arbeidsproductiviteit, met een scope van tien tot vijftien jaar.”
Méér met minder
Maar hoe doe je dat dan, meer produceren met minder mensen? Jan: “Dat kan op verschillende manieren. Zoals toegevoegde waarde creëren door diensten toe te voegen aan bestaande activiteiten, bijvoorbeeld onderhoud van machines en informatiediensten. En vooral ook door te investeren in opleidingen en technologie. Dus: slimmer en minder handmatig werken. Stimuleer een leercultuur, ontwikkel technologische vaardigheden van medewerkers en zorg voor goed HR-leiderschap op de werkvloer. Door dit te combineren met procesinnovatie en slimme technologie ontstaat al snel een positief vliegwieleffect op arbeid.”
Samenwerking in de keten
De maakindustrie en logistiek liggen in elkaars verlengde. Niet voor niets heet de bijeenkomst SchakelEvent. Beide sectoren hebben elkaar hard nodig als het gaat om verbeteren van arbeidsproductiviteit, zeker gezien het toenemend tekort aan energie, grondstoffen, mensen, kapitaal en ruimte.
Jan: “Logistiek vervult een cruciale rol om de industrie goed te laten functioneren, maar heeft een relatief lage toegevoegde waarde ten opzichte van productie van goederen. De afgelopen twee jaar heeft de logistieke sector goede reserves opgebouwd, maar er zal meer met andere en langjarige contractvormen gewerkt moeten worden om elkaar in de waardeketen te versterken. Ook moet de logistiek met oplossingen komen voor ongewenste maatschappelijke neveneffecten, zoals druk op de ruimte en het klimaat. Om dit in kaart te brengen zijn betere data nodig. Met Tilburg University zijn we hier nu structureel mee bezig.”
Hoe werkt het in de praktijk?
Marloes Rijken, regiomanager VNO-NCW Midden-Brabant, vervolgde het evenement met een duo-interview met Toine van de Ven van CAPI Europe en Arnold Versteeg van VPT Versteeg uit Heusden. CAPI Europe is bekend om haar succesvolle reshoring.
Toine: “Tien jaar geleden zijn we begonnen met robotisering. We hebben onze productie van Azië teruggehaald naar Tilburg. Het stond me tegen dat het zover weg was en het is ook moeilijk om in Azië duurzame producten te maken. Nederland is qua regelgeving wel een lastig land als het gaat om produceren. Het heeft me veel hoofdpijn gekost, maar we zijn er altijd in blijven geloven. Ook wij hebben te maken met sterk stijgende kosten. Wanneer het nodig is reageren we snel door medewerkers elders te detacheren. De moraal van mensen is veranderd. Nederlanders willen meestal niet ’s nachts werken. Bij 24/7-productie krijg je veel te maken met mensen uit verschillende culturen met tijdelijke jobs die geen interesse hebben in opleidingen. Dat is niet altijd makkelijk.”
Voor Arnold is arbeidsproductiviteit verhogen geen nieuw thema: “We zijn hier al jaren mee bezig. Ons product metalen gevelbekleding is moeilijk te robotiseren. Het gaat om maatwerk. We kijken naar slimme software voor afstemming van info van de klant met de productie. Verder benutten we de kennis van onze medewerkers op de werkvloer. Zij denken en doen mee. De mouwen opstropen. Als hun idee in de praktijk blijkt te werken dan geeft ze dat een enorme boost. Meer dan de helft van onze mensen komt niet uit de metaalsector. Zij leren het vak op de werkvloer. We betrekken ze ook bij wat er buiten het bedrijf gebeurt. Betrokkenheid verhoogt de motivatie. Dit is key voor het waarborgen van de arbeidsproductiviteit.”
Aan de slag!
De Midpoint Brabant programmamanagers Twan van Lankveld (logistiek) en Petra Mouthaan (maakindustrie) besloten de bijeenkomst met de oproep om vandaag al aan de slag te gaan en mee te doen aan een of meerdere programma’s.
Voor meer informatie neemt contact op Marloes Rijken: rijken@vnoncwbrabantzeeland.nl.
