ABAB Legal
Als ondernemer houdt u zich niet dagelijks bezig met het medezeggenschapsrecht van uw medewerkers. Toch is het belangrijk hiervan op de hoogte te zijn. Wij zetten alle rechten en plichten en de belangrijkste do’s en dont’s op een rij.
Wet op de Ondernemingsraden
Stel allereerst vast of u met uw onderneming onder de reikwijdte van de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) valt. Hiervoor moet u weten of u een onderneming drijft zoals omschreven in de WOR: ‘een in de maatschappij als zelfstandige eenheid optredend organisatorisch verband waarin krachtens arbeidsovereenkomst of publieke aanstelling arbeid wordt verricht. Uiteraard is het afhankelijk van de individuele feiten en omstandigheden, maar veel ondernemingen vallen onder dit begrip. Heeft uw onderneming minimaal tien personen in dienst? Dan is de WOR sowieso van toepassing.
Personeelsvergadering
Als uw onderneming onder de WOR valt, bent u verplicht om minimaal twee keer per jaar met uw medewerkers een personeelsvergadering te houden, tenzij u een personeelsvertegenwoordiging of ondernemingsraad heeft ingesteld. In de personeelsvergaderingen bespreekt u met uw personeel de algemene gang van zaken. U verstrekt algemene gegevens over de werkzaamheden en de ondernemingsresultaten in het afgelopen jaar en uw verwachtingen voor het komende jaar. Ook informeert u uw medewerkers over het te voeren sociale beleid. Daarnaast krijgen zij de gelegenheid advies uit te brengen over elk voorgenomen besluit dat kan leiden tot verlies van de arbeidsplaats of tot een belangrijke verandering van de arbeid, de arbeidsvoorwaarden (inclusief pensioen) of de arbeidsomstandigheden van tenminste een vierde van de in de onderneming werkzame personen.
Dit advies moet u vragen op een zodanig tijdstip dat het nog van wezenlijke invloed kan zijn op het te nemen besluit. Dat is cruciaal. Anders kan dat besluit in het ergste geval teruggedraaid worden of de uitvoering ervan opgeschort.
Personeelsvertegenwoordiging
Heeft uw onderneming minstens tien, maar minder dan vijftig medewerkers in dienst? Dan kunt u vrijwillig een personeelsvertegenwoordiging instellen. Als de meerderheid van uw personeel hierom vraagt, bent u zelfs verplicht een personeelsvertegenwoordiging in te stellen, tenzij er een ondernemingsraad is. Een personeelsvertegenwoordiging heeft meer bevoegdheden dan de personeelsvergadering, maar minder dan een ondernemingsraad. Zo heeft een personeelsvertegenwoordiging – naast de rechten van de personeelsvergadering – het recht op informatie, het recht op overleg als het om pensioen gaat en het recht op instemming bij een werktijdenregeling. Ook hier geldt dat u dit advies moet vragen op een zodanig tijdstip dat het nog van wezenlijke invloed kan zijn op het te nemen besluit. De gevolgen kunnen vergaand zijn, dus doe dit.
Ondernemingsraad
Heeft uw onderneming vijftig of meer medewerkers? Dan moet u verplicht een ondernemingsraad (OR) instellen. In sommige cao’s staat een lagere grens aangegeven, dus kijk dit eerst goed na. Als er geen animo onder het personeel is, moet u dit met enige regelmaat opnieuw polsen. De OR heeft een adviesrecht op belangrijke financieel/economische en bedrijfsorganisatorische aangelegenheden en voorgenomen besluiten. Daarnaast heeft de OR een instemmingsrecht op het gebied van het sociale beleid in uw onderneming en het recht op initiatief, overleg en informatie. En ook hier geldt: u moet de OR om advies vragen over een voorgenomen besluit op een tijdstip dat dit advies nog van wezenlijke invloed is op het te nemen besluit. U wilt immers voorkomen dat een reorganisatie, herstructurering of verkoop teruggedraaid moet worden. Andere mogelijke gevolgen zijn de opschorting van de uitvoering daarvan op last van de rechter of een substantiële schadeclaim (al dan niet in privé).
Kortom, zorg ervoor dat de medezeggenschap in uw onderneming op orde is of komt.
Ralph Kops
Jurist arbeidsrecht
