ABAB Legal
Aan een ontslag op staande voet worden hoge eisen gesteld. Zo moet er sprake zijn van een dringende reden, onverwijlde opzegging en onder onverwijlde mededeling van de dringende reden. Hierover is in rechtspraak uitgebreid geprocedeerd. Met name de dringendheid van de reden die aan het ontslag ten grondslag ligt, is voer voor discussie en erg afhankelijk van alle omstandigheden van het geval.
Dringende reden
Van een dringende reden is pas sprake in geval van zodanige daden, eigenschappen of gedragingen van een werknemer dat van de werkgever absoluut niet kan worden verlangd dat de arbeidsovereenkomst voortduurt. Deze toets is zeer streng. Mede gelet op dit criterium, wordt bij een ontslag op staande voet veelal gedacht aan situaties waarin een werknemer een greep uit de kas heeft gedaan, fysiek geweld heeft gebruikt op de werkvloer, heeft gefraudeerd en meer van dit soort heftige zaken. Maar dat is niet altijd het geval!
Flesje water
Onlangs hield het Gerechtshof Amsterdam (ECLI:NL:GHAMS:2021:1704) een ontslag op staande voet voor een behoorlijk klein vergrijp van een cateringmedewerker van KLM in stand. De werknemer, verantwoordelijk voor het afhandelen van vertrekkende en terugkomende cateringtrolleys, had de inhoud van een flesje water, dat ongebruikt van een vlucht was teruggekomen, overgegoten in zijn eigen drinkbeker. Vaststond dat het flesje anders zou zijn weggegooid en dat de werknemer het water niet had opgedronken. KLM ontsloeg de medewerker op staande voet na een dienstverband van meer dan 25 jaar en zonder dat hij eerder de fout in was gegaan. Bovendien is de inhoud van een flesje water feitelijk niets waard. Toch liet het Gerechtshof het ontslag op staande voet in stand.
Zero tolerance-beleid
De voornaamste reden lag in het uiterst strenge beleid van KLM. In de interne Gedragscode en de overige reglementen, is zeer uitgebreid beschreven dat geen enkele toe-eigening van etenswaar of drank is toegestaan en dat bij overtreding direct ontslag op staande voet zal volgen. Het overgieten van het flesje water kwalificeerde volgens het hof als onrechtmatige toe-eigening. Het zero tolerance-beleid van KLM was duidelijk en bekend bij de werknemers. Het hof overwoog ook nog dat in algemene zin begrip kan worden opgebracht voor dergelijk streng beleid van werkgevers én dat het aanbeveling verdient werknemers ook expliciet te laten tekenen voor akkoord. Om de inhoud van een waterflesje kwam zo een einde aan een dienstverband van ruim 25 jaar.
Deze uitspraak toont (weer) aan dat een ontslag op staande voet lang niet altijd over heel spannende zaken hoeft te gaan. Cruciaal in geval van ‘kleine vergrijpen’ is wel een volstrekt duidelijk én toegepast beleid.
Aanbeveling
Hecht u er als werkgever aan bepaalde specifieke gedragingen absoluut te verbieden? Zorg dan voor duidelijk en expliciet beleid, waarin u onomwonden omschrijft welk gedrag absoluut ontoelaatbaar is én welke sanctie er op overtreding staat. Laat uw werknemers volledigheidshalve tekenen en pas dit beleid structureel toe. Dit zorgt voor duidelijkheid bij uw werknemers én maakt uw juridische positie als werkgever bij een ontslag op staande voet (of andere disciplinaire maatregelen) aanzienlijk sterker.
Lis van Engelen
senior jurist arbeidsrecht
