‘Werkgevers moeten niet te kieskeurig zijn’ | Peter van Mierlo, vestigingsdirecteur Valstar Simonis Eindhoven

Aanwas is er genoeg. Alleen de doorstroom valt tegen. Te veel mbo-studenten elektro- en installatietechniek krijgen tijdens hun studie geen werkplek in het bedrijfsleven. Zijn werkgevers te kieskeurig? ‘Ja’, zegt Peter van Mierlo van Valstar Simonis. ‘En dat kunnen we ons niet veroorloven.’

Tekst: Paul Welling | Foto’s: Joris Buijs Fotografie ©

Van de 80 studenten die in september 2020 startten met de BBL-variant van de mbo-opleiding Summa Elektro- & Installatietechniek haakten er 20 al na vier maanden af. Belangrijkste reden: het lukte hen niet om een leerwerkplek bij een bedrijf te bemachtigen. Vreemd, want installatiebedrijven zitten te springen om nieuwe werknemers. Ze betalen zelfs recruiters om nieuwe arbeidskrachten te werven. Maar een kwart van de ‘gratis’ aanwas vanuit de opleidingen laten ze links liggen. Wat is hier aan de hand?

Foto vlnr:

Eric Jacobs, beroepspraktijkvorming coördinator Elektro en Installatietechniek, Summa College | Peter van Mierlo, vestigingsdirecteur, Valstar Simonis | Anja van Bladel, projectleider Blik op de Toekomst | Guido van Eijk, teamleider Elektro en Installatietechniek, Summa College

Perspectief

Het Eindhovense Summa College biedt de mbo-opleidingen Elektro- & Installatietechniek vooral in de BBL-variant aan. Dit betekent dat studenten één dag in de week naar school gaan en vier dagen bij een bedrijf werken. In de BOL-variant gaan de studenten juist vaker naar school, maar deze studievorm is steeds minder populair. ‘Dit komt door de grote vraag naar personeel vanuit het bedrijfsleven, maar ook omdat BBL-studenten een salaris krijgen van hun werkgever en hun BOL-collega’s slechts een onkostenvergoeding’, aldus Guido van Eijk. Hij is teamleider van de betreffende opleidingen en ziet de laatste jaren de belangstelling van studenten toenemen: ‘De bouw zit in de lift en het arbeidsmarktperspectief is goed. Onze studenten kunnen normaal gesproken makkelijk werk vinden. Maar dus niet allemaal. En dat is wrang.’

Passie

Peter van Mierlo werkt al negen jaar bij het installatietechnisch advies- en ingenieursbureau Valstar Simonis. Hij begon destijds zelf als stagiair en is sinds kort directeur van de vestiging Eindhoven. De vijver waarin hij normaal vist naar jong personeel lag voorheen vooral op hbo- en universitair niveau. Nu gooit hij zijn hengel ook uit bij de mbo-scholen in de regio: ‘We zien al een paar jaar dat hbo- en universitaire studenten in de elektrotechniek bijna allemaal kiezen voor de hightechindustrie en niet voor de klassieke vermogens-elektrotechniek. Dus zoeken wij nu ook in het mbo of er studenten zijn die bij de werkzaamheden van ons bureau passen. En vooral: of zij de motivatie hebben om zichzelf bij ons te willen ontwikkelen. Theorie kun je leren. Wij geven onze mensen alle ruimte, middelen en begeleiding voor ontwikkeling. Maar de passie moet echt uit jezelf komen. Hier kijken wij met extra belangstelling naar.’

Match

Van Mierlo werd op zijn wenken bediend. Voor het project Blik op de Toekomst belde Anja van Bladel namens VNO-NCW Brabant Zeeland met Valstar Simonis. ‘Tijdens het gesprek bleek dat het bedrijf een stagiair of medewerker elektrotechniek voor cad-tekenwerk zoekt’, aldus Van Bladel. ‘Ik heb vervolgens contact gezocht met het Summa College.’ Daar kreeg ze Eric Jacobs aan de lijn, coördinator beroepspraktijkvorming (BPV) voor de opleiding Elektro- & Installatietechniek. Hij liep naar het autocad-lokaal waar laatstejaars student Joey aan het cad-tekenen was. Met de telefoon in de hand werd de match gemaakt. ‘Na zijn examens in mei komt Joey bij ons werken’, aldus Van Mierlo. We hebben al een van onze meest ervaren cad-tekenaars als leermeester voor hem klaar staan.’

Kans

Zo makkelijk als deze toevallige match verliep, zo moeizaam gaat het bij een aantal andere studenten, merkt Summa’s teamleider Guido van Eijk: ‘Onze studentenpopulatie is de laatste jaren gewijzigd. We hebben nu meer statushouders die de installatietechniek in willen, maar de Nederlandse taal onvoldoende beheersen. Zij hebben ook vaak beperkte vervoersmogelijkheden, waardoor ze niet ver naar hun werk kunnen reizen. En dan hebben we dit jaar ook enkele zij-instromers, die door corona hun reguliere baan zijn kwijtgeraakt. Deze studenten hebben soms geen technische achtergrond maar staan open voor omscholing.

Verwachtingen

Summa’s BPV-coördinator Eric Jacobs vindt dat studenten ook zelf verantwoordelijk zijn voor hun eigen succes: ‘Ik maak dagelijks mee dat studenten gefrustreerd raken omdat ze nul op het rekest krijgen. Dat is waar. Maar de oorzaak ligt soms ook bij de studenten zelf. Het zijn niet allemaal ideale schoonzonen. Het heeft ook veel met verwachtingsmanagement te maken. Hoe ziet de aanwas er tegenwoordig uit, waar word je als werkgever en bedrijf mee geconfronteerd en hoe stel je je daarop in?’ Van Mierlo: ‘Je bent als werkgever vooral op zoek naar mensen om je personeel te ontlasten, niet om ze nog meer te belasten. Als iemand de taal niet spreekt of te weinig technische bagage heeft, is extra capaciteit nodig om die persoon te begeleiden. En die capaciteit is er vaak niet. Dit verklaart waarom ook wij soms een recruiter betalen om een werknemer te werven die meteen aan de slag kan. Maar tegelijk moeten wij als werkgevers beseffen dat we hiermee de aanwas aan de onderkant zodanig demotiveren, dat studenten stoppen met hun opleiding. Dit lost het probleem dat we met zijn allen hebben in de techniek niet op.’

Mentale omslag

Betekent dit dus dat werkgevers te kieskeurig zijn? ‘Absoluut’, aldus Van Mierlo. ‘We hebben niet meer de luxe om alleen te sturen op declarabele uren of productiviteit. Als we niet meer effort steken in het begeleiden en opleiden van mensen, die misschien niet honderd procent bij ons competentieprofiel passen, dan hebben we over een paar jaar niets meer om te sturen. En wat doet dat met het bestaansrecht van onze bedrijven? Wij moeten als bedrijfsleven echt een mentale omslag maken. Je ziet vaak dat mensen op basis van een stukje tekst op papier niet worden uitgenodigd. Daar gaat het al mis. Als een cv niet exact is wat je zoekt, probeer dan aanknopingspunten te vinden en nodig de persoon uit voor een gesprek. Het kost maar een uurtje. Maar in dat uurtje leer je veel meer dan in een motivatiebrief. Je kunt uitleggen hoe jouw organisatie in elkaar zit, wat je van elkaar verwacht, waar de interesses liggen. Ik kijk tegenwoordig op twee manieren naar een kandidaat. Heb je de juiste opleiding? Mooi. Heb je de juiste motivatie? Beter.’

Rechtstreekse contacten

Valstar Simonis probeert potentiële medewerkers te ontdekken door bedrijfspresentaties bij studieverenigingen te geven. Ook zou het helpen om rechtstreekse contacten met de onderwijsinstellingen te onderhouden, maar dit is volgens Van Mierlo niet eenvoudig: ‘Het is lastig om de juiste personen in het onderwijs te vinden. Bovendien zit het onderwijs er waarschijnlijk niet op te wachten om door ondernemers te worden platgebeld.’ Toch is dit laatste niet waar, zegt Van Eijk: ‘Wij willen ondernemers juist aansporen om wél te bellen. Dit kunnen we echt wel aan. Het begeleiden van onze studenten naar werk is maatwerk, dat door scholen en bedrijven samen moet worden opgepakt. Dit lukt het best als er rechtstreekse contacten zijn. Kijk naar Joey. Eén telefoontje maakt echt een verschil.’